Μια γενιά με υψηλό μορφωτικό επίπεδο αλλά περιορισμένες προοπτικές καταγράφει η νέα πανελλαδική έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ALCO. Η μελέτη, με τίτλο «Νέοι και Εργασία 2025», εξετάζει τις στάσεις και τις εμπειρίες νέων έως 29 ετών, σκιαγραφώντας μια κοινωνική ομάδα που εργάζεται, διεκδικεί και αντέχει, αλλά σε μεγάλο βαθμό δοκιμάζεται από χαμηλούς μισθούς, επισφάλεια και αβεβαιότητα.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2025 σε δείγμα 1.500 εργαζομένων νέων, αποτυπώνοντας επτά κρίσιμους θεματικούς άξονες που καθορίζουν την καθημερινότητα και το μέλλον της Generation Z στην Ελλάδα.
1. Οικονομική εξάρτηση: Η ενηλικίωση... σε αναμονή
Η οικονομική αυτονομία αποδεικνύεται άπιαστος στόχος για τη μεγάλη πλειονότητα των νέων εργαζομένων. Μόλις το 20% ζει μόνο του, ενώ το 70% δηλώνει ότι τα εισοδήματά του δεν επαρκούν ούτε για βασικές ανάγκες. Η εξάρτηση από την οικογένεια παραμένει έντονη, με το 62% να βασίζεται οικονομικά στους γονείς.
Το φαινόμενο αποδίδεται κυρίως στους χαμηλούς μισθούς, στο υψηλό κόστος στέγασης και στη δυσκολία του κράτους να στηρίξει αποτελεσματικά τη μετάβαση των νέων στην ανεξάρτητη ζωή.
2. Ασυνέχεια εκπαίδευσης – απασχόλησης: Το χαμένο στοίχημα της αξιοποίησης γνώσεων
Σχεδόν τέσσερις στους δέκα εργάζονται σε αντικείμενο άσχετο με τις σπουδές τους, ενώ το 49% θεωρεί ότι η εκπαίδευση δεν τους προετοίμασε επαρκώς. Παρότι το 86% εκφράζει διάθεση συνεχούς μάθησης, η αγορά εργασίας εμφανίζεται ανεπαρκής στην απορρόφηση προσόντων και ψηφιακών δεξιοτήτων.
Το αποτέλεσμα: υποαπασχόληση, απογοήτευση και σπατάλη ανθρώπινου δυναμικού.
3. Εργασιακή καθημερινότητα: Πίεση, άγχος και εξουθένωση
Η Generation Z εργάζεται με έντονη ψυχολογική επιβάρυνση. Το 62% δηλώνει ότι η εργασία επηρεάζει αρνητικά την προσωπική του ζωή, ενώ το 60% αναφέρει συμπτώματα burnout. Η συνολική ικανοποίηση από την εργασία παραμένει χαμηλή (35%), με το στρες να αγγίζει το 53%.
Η σύγχρονη εργασιακή κουλτούρα, με έμφαση στην ατομική αντοχή και απόδοση, φαίνεται να έχει διαμορφώσει ένα περιβάλλον όπου οι νέοι αισθάνονται παραγωγικά χρήσιμοι, αλλά ψυχικά εξαντλημένοι.
4. Αξίες και στάσεις: Μια γενιά που αναζητά νόημα
Η ψυχική υγεία προτάσσεται ως κορυφαία προτεραιότητα από το 70% των νέων, ξεπερνώντας την οικονομική ασφάλεια. Περίπου τρεις στους τέσσερις θέλουν εργασία που να έχει νόημα, ενώ σχεδόν οι μισοί δηλώνουν ότι θα άφηναν μια δουλειά που δεν τους εκφράζει, ακόμη κι αν έχαναν εισόδημα.
Παράλληλα, το 72% θέλει να εργάζεται σε επιχειρήσεις με κοινωνική και περιβαλλοντική ευαισθησία. Ωστόσο, η επισφάλεια ωθεί το 65% να αποδέχεται ακόμη και άτυπη («μαύρη») εργασία όταν δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
5. Θεσμική εμπιστοσύνη και συλλογική δράση: Διστακτική σχέση, αλλά διάθεση συμμετοχής
Η εμπιστοσύνη στους θεσμούς προστασίας παραμένει εξαιρετικά χαμηλή (15%), όμως οι νέοι εμφανίζονται θετικοί προς τη συλλογική δράση. Το 36% έχει ήδη συμμετάσχει σε κινητοποιήσεις, ενώ το 67% δηλώνει ότι θα απεργούσε για δίκαια αιτήματα.
Το 60% γνωρίζει τα εργασιακά του δικαιώματα, δείχνοντας ένα αυξανόμενο επίπεδο ενημέρωσης και πιθανής μελλοντικής διεκδικητικότητας.
6. Προοπτικές και μέλλον: Μεταναστευτικές τάσεις και διάχυτη απαισιοδοξία
Το 72% δεν βλέπει επαγγελματικές προοπτικές στη χώρα, ενώ σχεδόν ένας στους δύο σκέφτεται να εργαστεί στο εξωτερικό. Το 79% πιστεύει ότι η γενιά των γονιών του έζησε καλύτερες συνθήκες, ενώ το 65% θεωρεί ανέφικτη τη δημιουργία οικογένειας με τα σημερινά δεδομένα.
Αν και η τεχνητή νοημοσύνη δεν φαίνεται να τρομάζει τη Generation Z —το 53% δηλώνει άνεση με τη χρήση της— η αίσθηση ότι δεν θα επωφεληθούν από τις αλλαγές παραμένει έντονη.
Συμπέρασμα: Μια γενιά που ζητά σταθερότητα, δικαιοσύνη και πραγματική προοπτική
Η έρευνα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ αναδεικνύει μια γενιά που βρίσκεται σε μετάβαση αλλά και σε δοκιμασία. Παρά τη μόρφωση, την προσαρμοστικότητα και το ισχυρό αξιακό της υπόβαθρο, η Generation Z εγκλωβίζεται σε ένα σύστημα που δεν μπορεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητές της.
Η πιθανότητα ενός νέου κύματος brain drain είναι ορατή. Χωρίς βελτίωση των μισθών, ενίσχυση της εργασιακής σταθερότητας και ουσιαστικές πολιτικές στήριξης, καμία στρατηγική «brain regain» δεν μπορεί να αποδώσει.
Η νέα γενιά δεν ζητά απλώς εργασία· ζητά μέλλον.