όπως παρουσιάστηκε στην εφημερίδα μας τον Οκτώβριο 2011, σχετικά με την αναγκαιότητα προσέγγισης κρουαζιερόπλοιων στην Ύδρα και τις ανάλογες υποδομές των λιμανιών.
Γενικά: Όπως είναι γνωστό, τα κρουαζιερόπλοια που προσεγγίζουν τα ελληνικά λιμάνια σήμερα -προέλευσης εξωτερικού- είναι εξαιρετικά μεγάλης μεταφορικής ικανότητας τουριστών. Σε μερικά απ' αυτά ο αριθμός των επιβαινόντων (τουρίστες και μέλη πληρώματος) υπερβαίνει τους 5.000. Σαν πολυώροφες πλωτές πολυκατοικίες φαντάζουν στο λιμάνι του Πειραιά στο οποίο καταπλέουν συχνά. Τέτοια πλοία προσεγγίζουν σε ελληνικά λιμάνια, με κατάλληλες λιμενικές εγκαταστάσεις, όπως: Μυκόνου, Θήρας, Ρόδου, Κω, Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Κατάκολου, Κέρκυρας, Αργοστολίου κ.ά. Δυστυχώς η Ύδρα έμεινε απ' έξω και από αυτήν την πρόκληση των καιρών, καθόσον στερείται λιμενικής υποδομής. Το λιμάνι είναι μικρό και ο προλιμένας ακατάλληλος γι' αγκυροβολία (βυθός βραχώδης, απότομα κρεμαστά νερά), ενώ προσβάλλεται έντονα από τους Δ-ΒΔ καιρούς και το μελτέμι (ΒΑ άνεμο), το οποίο επικρατεί συνήθως κατά τη θερινή περίοδο. Συνθήκες δηλαδή κάτω από τις οποίες καθιστούν αδύνατη την παραμονή των πλοίων και την απο-επιβίβαση των τουριστών.
Ανεξάρτητα από τις δυσμενείς αυτές συνθήκες για την ανάπτυξη του τουρισμού στην Ύδρα, παρατηρείται παράλληλα και μία καθολική - θα λέγαμε - απραξία των αρμόδιων φορέων προς την κατεύθυνση υπέρβασης των δυσχερειών αυτών επί σειρά ετών. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό... Η εξασφάλιση προσέγγισης μεγάλων κρουαζιερόπλοιων στο νησί θ' αλλάξει ριζικά την τουριστική υπόσταση της Ύδρας. Και θα την κατατάξει μεταξύ των κυριότερων τουριστικών προορισμών σε διεθνές επίπεδο. Το οικονομικό όφελος θα είναι εξαιρετικά σημαντικό για τον τόπο και η Ύδρα θα παραβάλλεται με τα κυριότερα τουριστικά ελληνικά νησιά, Μύκονο, Θήρα, Ρόδο, Κω, Κέρκυρα κλπ. Για τους λόγους αυτούς αξίζει νομίζω τον κόπο να γίνει κάθε προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή, έστω και καθυστερημένα.
2. Ευκολίες Λιμανιών (Port Facilities): Μεταξύ των ευκολιών λιμένων για την προσέγγιση κρουαζιερόπλοιων στα διάφορα λιμάνια απαιτείται να διατίθενται οι κατάλληλες λιμενικές εγκαταστάσεις (προβλήτες, νηοδόχες, ναύδετα κλπ.) για την προσόρμιση των πλοίων αυτών. Οι ευκολίες δε αυτές πρέπει να πληρούν όλες τις απαιτήσεις των σχετικών διεθνών κανονισμών, όπως της Συνθήκης Schengen, με υποχρέωση εφαρμογής ISPS Code (ασφάλειας και ευκολιών).
3. Θέση Καμίνι: Τελευταία γίνεται λόγος για τη δημιουργία ευκολιών προσέγγισης κρουαζιερόπλοιων στην Ύδρα, με θέση προσόρμισης το Καμίνι. Δηλαδή με πρόσδεση σε ναύδετα (τσαμαδούρες). Η προσπάθεια είχε γίνει και κατά τη 10ετία 1960 χωρίς ικανοποιητικά αποτελέσματα. Η περιοχή αυτή είναι εκτεθειμένη στους καιρούς από ΝΔ-ΒΔ (γαρμπής - μαΐστρος) και ΒΑ (γρέγος - μελτέμι), από τους οποίους προσβάλλεται έντονα, καθιστώντας την παραμονή των πλοίων αδύνατη στο ρεμέτζο. Οι κλυδωνισμοί του πλοίου (σκαμπανεβάσματα / μπότζι) καθιστούν δυσχερή έως και αδύνατη την απο-επιβίβαση των τουριστών και την κίνηση των πλωτών μέσων (λάντζες) προς και από το λιμάνι. Ας σημειωθεί δε πως μεγάλο μέρος των επιβατών κρουαζιέρας ανήκει σ' ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι για παράδειγμα οι ηλικιωμένοι. Επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη πως η μη προσέγγιση των πλοίων λόγω καιρού δεν είναι δυνατό να δικαιολογηθεί στο κανονικό πρόγραμμα της κρουαζιέρας.
Μεταξύ των άλλων, και ο παράγοντας της μη δυνατής διακίνησης των τουριστών (πεζή ή με μέσο) στην πόλη είναι αποτρεπτικός για την προσέγγιση τουριστικών πλοίων στο Καμίνι.
4. Περίπτωση Σαντορίνης: Τα πλοία εδώ προσορμίζουν στον ομώνυμο όρμο και προσδένουν σε ναύδετα (τσαμαδούρες), καθόσον τα βάθη και η ποιότητα βυθού (κρεμαστά νερά, βραχώδης βυθός) είναι απαγορευτικά για αγκυροβολία. Η απο-επιβίβαση δε των τουριστών γίνεται μέσω πλωτών ανοιχτού τύπου (λάντζες), χωρητικότητας 90-100 ατόμων, με προσέγγιση στο λιμενίσκο Σκάλα, ή το λιμάνι Αθηνιός, ανάλογα με το πρόγραμμα της κρουαζιέρας. Οι επιβάτες της Σκάλας μετακινούνται πεζή ή μέσω τελεφερίκ, ή και με ζώα, ενώ εκείνοι του Αθηνιού με οχήματα.
Διευκρινίζεται πάντως ότι παρά την ακαταλληλότητα του όρμου Φηρών για αγκυροβολία, είναι αυτός ασφαλής με όλους τους καιρούς. Προσβάλλεται μόνο από δυνατές σπιλιάδες, οι οποίες όμως δεν επηρεάζουν δυσμενώς την κίνηση των λάντζων. Έτσι, δεν μπορεί να συγκριθεί η περίπτωση της Ύδρας (πρόσδεση σε ναύδετο στην περιοχή του Καμινιού), καθόσον η περιοχή αυτή είναι εκτεθειμένη στους καιρούς που επικρατούν --παρά την καλύτερη ποιότητα του βυθού και τα καταλληλότερα βάθη συγκριτικά-- προκαλώντας ενοχλητικό για τους τουρίστες διατοιχισμό (μπότζι), ή και αδύνατη την κίνηση των πλωτών απο-επιβίβασης.
5. Όρμος Μανδράκι: Όπως γίνεται φανερό, ο μοναδικός χώρος προς εξυπηρέτηση μιας τέτοιας προοπτικής είναι ο όρμος Μανδράκι, γνωστός ως ο πολεμικός Ναύσταθμος των Υδραίων ναυμάχων και όχι μόνο. Φαίνεται πως οι παλιοί καραβοκύρηδες κάτι ήξεραν για το φυσικό αυτό λιμάνι του νησιού.
Ο όρμος είναι ανοιχτός προς ΒΔ, βρίσκεται περί τα 0,8Μ (1.482μ) προς Α του λιμανιού της Ύδρας, με άνοιγμα στην είσοδο περί τα 330μ και βάθη 50-20μ στο εσωτερικό του. Συνδέεται με την πόλη με αμαξωτό δρόμο. Βάθη 5μ σημειώνονται κοντά στο μυχό και μεγαλύτερα των 10μ ανοιχτά της ΝΔ ακτής, θέση όπου προτείνεται για την προσόρμιση των κρουαζιερόπλοιων. Ποιότητα και βάθη κατάλληλα, προσφέρεται για αγκυροβόλια. Προστατεύεται από τους ΝΑ-ΝΔ καιρούς. Ο βοριάς επηρεάζει τον όρμο ελαφρώς, καθόσον η μικρή σχετικά απόσταση από την έναντι Πελοποννησιακή ακτή δεν επιτρέπει τη δημιουργία χοντρού κυματισμού. Με την ευκαιρία υπενθυμίζεται ότι κατά την Ελληνική Επανάσταση ο όρμος χρησιμοποιείτο ως ορμητήριο των Υδραίων.
Εσωτερικά των ορίων του (ΒΑ, ΝΔ) βρίσκονται τα ερείπια παλαιών πυροβολείων. Κατά την ακμή της ιστιοφόρου ναυτιλίας ναυπηγήθηκαν εκεί πολλά σκάφη (στοιχεία Υ.Υ. / Πλοηγός Β΄).
6. Θέση Μανδράκι / Ναύδετα: Η προσόρμιση στο Μανδράκι, αντί στο Καμίνι με πρόσδεση των πλοίων σε ναύδετα, σαφώς και πλεονεκτεί έναντι της δεύτερης θέσης, για λόγους ασφάλειας και μειωμένου κυματισμού. Έτσι, η απο-επιβίβαση των τουριστών ευκολύνεται εδώ.
Η προσόρμιση στο Μανδράκι, με πρόσδεση σε ναύδετα δεν είναι λύση δαπανηρή. Υπολογίζεται πως δεν θα υπερβαίνει το κόστος της εγκατάστασης στο Καμίνι. Πρέπει όμως και θεωρείται προσωρινή λύση, καθόσον δεν εξασφαλίζει απευθείας σύνδεση με την ακτή και δεν δίνει τη δυνατότητα μετακίνησης των επιβατών διά ξηράς (πεζή και μεταφορικό μέσο). Παράλληλα η θέση δεν παρέχει πλήρη προστασία απ΄ όλους τους καιρούς.
7. Μόνιμη Λιμενική εγκατάσταση κρουαζιερόπλοιων: Κατά τη διεθνή πρακτική που ακολουθείται στον κλάδο απαιτείται έγκαιρος σχεδιασμός και προγραμματισμός των κρουαζιέρων. Έτσι, ώστε να γίνεται αναγκαία μια μόνιμη και πιο αξιόπιστη λιμενική εγκατάσταση, εξασφαλίζοντας πλήρως τις απαιτήσεις των διεθνών Συνθηκών για την προσέγγιση των κρουαζιερόπλοιων.
Κατά τη δική μας άποψη, οι συνθήκες προσέγγισης και προσόρμισης στο Μανδράκι, όπως περιγράφηκε πιο πάνω, μπορούν να βελτιωθούν αν επιτευχθεί σύνδεση του πλοίου με την ξηρά, μέσω ειδικής προβλήτας στη ΝΔ πλευρά του όρμου. Τα βάθη εκεί επαρκούν και η απόσταση της ακτής από το δρόμο είναι κοντινή.
Και για να μην κάνω κατάχρηση της φιλοξενίας της Εφημερίδας, αντί να περιγράψω λεπτομερώς την πρότασή μου, παραθέτω στη συνέχεια τα κυριότερα στοιχεία παρόμοιας λιμενικής εγκατάστασης κρουαζιερόπλοιων στο Αργοστόλι Κεφαλονιάς, η οποία προσιδιάζει περισσότερο στην περίπτωση της Ύδρας. Σημειώνεται ότι στο βιβλίο μου «ΠΟΡΤΟΛΑΝΟΣ» Σκαφών Αναψυχής δίδονται στοιχεία προσόρμισης και παραμονής κρουαζιερόπλοιων σε όλα τα λιμάνια της χώρας που διαθέτουν τέτοιες ευκολίες. (Βλέπε σχεδιάγραμμα).
Στη συγκεκριμένη περίπτωση του Αργοστολίου υπάρχει διάδρομος προσπέλασης 171,5μ σε κύρια τεχνητή νησίδα / προβλήτα (1), η οποία συνδέεται εκατέρωθεν (ΝΑ και ΒΔ) με δύο μικρότερες νησίδες (2) και (3) μέσω μεταλλικών γεφυρών. Τα κρουαζιερόπλοια πλευρίζουν στην κύρια νησίδα και προσδένουν (πλώρα / πρίμα) σε δύο ναύδετα (ρεμέντζα). Διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση της προβλήτας στο Μανδράκι τα δύο ναύδετα θ' αντικατασταθούν με ισάριθμες δέστρες, μόνιμες στην ξηρά. Για την καλύτερη δε προστασία από τους καιρούς που επικρατούν, θα απαιτηθεί η εγκατάσταση δύο κυματοθραυστών πλωτών (floating breakwater στα δύο όρια (άκρα) του όρμου της τάξεως των 100μ μήκους καθενός.
Από τη θέση αυτή οι επιβάτες θα μεταφέρονται στο λιμάνι με πλωτά μέσα του πλοίου ή λάντζες (πλωτά σκάφη ανοιχτού τύπου) μεγάλης κατά το δυνατόν χωρητικότητας. Σε περιπτώσεις δυσμενών καιρικών συνθηκών με κυματισμό η μετακίνηση θα γίνεται με βαγονέτο αμφίδρομης κίνησης (όπως τα πορθμεία double-ends) ή και πεζή για εκείνους που θα προτιμούσαν jockey. Διευκρινίζεται πως οι διαδρομές των δύο θέσεων (Μανδράκι, Καμίνι) από το λιμάνι είναι ίσες (1,5χλμ περίπου).
8. Τελικά: Για όλα τα θέματα ασφάλειας πλοίων και επιβατών που θίγονται στο παρόν άρθρο θα μπορούσαν να εκφράσουν τις απόψεις τους ή και τις αντιρρήσεις τους ακόμη όλοι οι έμπειροι Πλοίαρχοι του νησιού.
Τους ευχαριστώ προκαταβολικά.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Ε. ΔΗΜΑΡΑΚΗΣ