Ο Υδραίος Ιωάννης Δ. Λαουτάρης σπούδασε φυσικοθεραπεία και απέκτησε Master of Medical Science από το Πανεπιστήμιο Birmingham, U.K., ενώ εργάστηκε σε Νοσοκομεία της Μεγάλης Βρετανίας. Απέκτησε Ph.D από το Πανεπιστήμιο Birmingham, με υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση, κατά την διάρκεια της εργασίας του στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο (ΩΚΚ). Διδάσκει στα εκπαιδευτικά προγράμματα καρδιοαγγειακής αποκατάστασης που διοργανώνονται από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία. Στην Ύδρα έχει οργανώσει ημερίδα με θέμα τα οφέλη της σωματικής άσκησης στον γενικό πληθυσμό.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ "ΦΩΝΗΣ ΤΗΣ ΥΔΡΑΣ"
1. Τι περιλαμβάνει η εργασία σας στο Ωνάσειο ΚΚ;
Στο Ω.Κ.Κ. εργάζομαι από το 1995 έως σήμερα. Το κλινικό μου έργο περιλαμβάνει κυρίως την φυσικοθεραπεία και αποκατάσταση ασθενών μετά από καρδιοχειρουργική επέμβαση, ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια και μεταμόσχευση καρδιάς καθώς και ασθενών με συσκευή υποβοήθησης αριστερής κοιλίας (left ventricular assist device - LVAD). Αυτή είναι μια ειδική ομάδα ασθενών με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια που χρήζουν μεταμόσχευσης καρδιάς αλλά λόγω έλλειψης μοσχευμάτων τοποθετείται η συσκευή LVAD ως γέφυρα και μέχρι να πραγματοποιηθεί η μεταμόσχευση καρδιάς.
2. Ποιος είναι η ο στόχος της αποκατάστασης;
Αυτό το πρώτο στάδιο αποκατάστασης, εντός του Νοσοκομείου, ονομάζεται καρδιοαγγειακή αποκατάσταση Φάση Ι και στόχο έχει την αναπνευστική αποκατάσταση, την κινητοποίηση και ανάκτηση της λειτουργικής ικανότητας των ασθενών καθώς και την εκπαίδευση και τον σχεδιασμό εξατομικευμένων προγραμμάτων καρδιοαγγειακής άσκησης με έμφαση στην κατανόηση της σημασίας της καθημερινής φυσικής δραστηριότητας ως συνιστώσα ενός υγιούς τρόπου ζωής.
3. Ποια είναι τα ειδικά επιστημονικά ενδιαφέροντα σας;
Κατά την διάρκεια της εργασίας μου στο ΩΚΚ πρότεινα και εφαρμόσαμε την άσκηση των αναπνευστικών μυών και κυρίως του διαφράγματος ως μέθοδο μείωσης της δύσπνοιας και βελτίωσης της φυσικής κατάστασης ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Μελετήσαμε μεγάλο αριθμό ασθενών που πραγματοποίησαν 36 συνεδρίες αναπνευστικής άσκησης (3/εβδομάδα-12 εβδομάδες) (πρόγραμμα μετά το εξιτήριο - Καρδιοαγγειακή αποκατάσταση Φάση ΙΙ) με τα ευρήματα μας να επιβεβαιώνουν την παραπάνω υπόθεση και να δημοσιεύονται σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά. Επιπλέον οργανώσαμε δύο Πανευρωπαϊκές μελέτες, την VENT-HEFT trial και ARISTOS-HF trial, με συντονιστικό κέντρο το ΩΚΚ όπου δείξαμε τα πρόσθετα οφέλη της αναπνευστικής άσκησης σε συνδυασμό με άλλους τύπους άσκησης. Πλέον, η μέθοδος άσκησης των αναπνευστικών μυών εντάσσεται στις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας.
4. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το ιδανικό πρόγραμμα άσκησης για αυτούς τους ασθενείς;
Η μελέτη μας ARISTOS-HF trial έδειξε ότι το τριπλό πρόγραμμα αερόβιας άσκησης/μυϊκής ενδυνάμωσης/άσκησης των αναπνευστικών μυών (aerobic/resistance/inspiratory: ARIS training) αποτελεί το ιδανικό πρόγραμμα άσκησης για ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια στοχεύοντας τόσο στο καρδιοαγγειακό, αναπνευστικό και μυοσκελετικό σύστημα επιτυγχάνοντας αυξημένα οφέλη στη συμπτωματολογία και σε σημαντικούς παθοφυσιολογικούς δείκτες, συγκριτικά με άλλα προγράμματα άσκησης. Σήμερα το πρόγραμμα άσκησης ARIS υιοθετείται από πολλά Ευρωπαϊκά Κέντρα.
5. Οι ασθενείς με συσκευή LVAD ως γέφυρα προς μεταμόσχευση καρδιάς μπορούν να κάνουν άσκηση;
Βεβαίως, εκτός του ότι είναι απαραίτητο σε ένα αρχικό στάδιο ώστε να αντιστραφούν τα συμπτώματα της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας και να βελτιωθεί η φυσική τους κατάσταση, αργότερα μπορούν και ενδείκνυται να ενταχθούν σε προγράμματα άσκησης. Μάλιστα, τελευταίες μελέτες αναφέρουν ότι όσο καλύτερη είναι η καρδιοαναπνευστική κατάσταση αυτών των ασθενών τόσο περισσότερο αυξάνονται τα ποσοστά επιβίωσης. Στο ΩΚΚ πραγματοποιήσαμε την πρώτη μελέτη άσκησης σε ασθενείς με LVAD, όπου δείξαμε μία σημαντική βελτίωση κατά 15% της καρδιοαναπνευστικής κατάστασης και της ποιότητας ζωής αυτών των ασθενών, η οποία μάλιστα βραβεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία.
6. Ποιοι είναι οι μελλοντικοί σας στόχοι;
Άμεσος στόχος είναι η περαιτέρω ανάπτυξη και εφαρμογή προγραμμάτων άσκησης όπως το πρόγραμμα ARIS σε ασθενείς μετά από τοποθέτηση LVAD αλλά και μετά από μεταμόσχευση καρδιάς. Επιπλέον στόχος είναι η καθολική εφαρμογή των προγραμμάτων καρδιοαγγειακής αποκατάστασης Φάση ΙΙ (επιβλεπόμενο πρόγραμμα άσκησης μετά την έξοδο από το Νοσοκομείο), αφού στην Ελλάδα η αποκατάσταση Φάση ΙΙ δεν καλύπτεται ακόμη από τα Δημόσια Ταμεία σε αντίθεση με τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες όπου τα προγράμματα αυτά αποτελούν ρουτίνα της φροντίδας των ασθενών.
7. Με ποιο τρόπο θα βοηθήσουν αυτά τα προγράμματα;
Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν εκτός από την άσκηση, εκπαίδευση, διαιτητική και ψυχοκοινωνική συμβουλευτική ενώ έχουν την υψηλότερη δυνατή ένδειξη (ΙΑ) από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία, αφού, εκτός του ότι βελτιώνουν την λειτουργικότητα των ασθενών, μειώνουν τις επανεισαγωγές στο Νοσοκομείο, αυξάνουν την επιβίωση ενώ παράλληλα έχουν χαμηλό δείκτη κόστους/οφέλους. Ας ελπίσουμε ότι η πρόσφατη πανδημία COVID-19 εκτός από καταστροφή μπορεί να αποτελέσει και μια ευκαιρία αναδιάρθρωσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας ώστε να ενταχθεί η καρδιοαγγειακή αποκατάσταση (Φάση ΙΙ) στην αντιμετώπιση αυτών των ασθενών.
