Το βιβλίο «Ο Πόλεμος των αμάχων. Οδοιπορικό ιστορίας του Πειραιά του πολέμου και της κατοχής» των συγγραφέων Στέφανου Μίλεση και Κωνσταντίνου Κυρίμη, αποτελεί μια σημαντική έρευνα που έρχεται να φωτίσει σημαντικές πτυχές της ιστορίας, σχετικά άγνωστες μέχρι σήμερα.
Εστιάζει τη μελέτη στον άμαχο πληθυσμό του Πειραιά, στις καθημερινές του συνήθειες, στον αγώνα της προσαρμογής του σε νέες κοινωνικές συνθήκες που διαμόρφωσε ο πόλεμος και η κατοχή που ακολούθησε. Ως πόλη μελέτης επιλέχθηκε ο Πειραιάς, καθώς λόγω της ύπαρξης του μεγαλύτερου εμπορικού λιμένα στην Ελλάδα, υπήρξε στόχος τόσο της εχθρικής αεροπορίας (γερμανικής και ιταλικής) όσο και των ίδιων των συμμάχων (αγγλικής και αμερικανικής αεροπορίας).Για το λόγο αυτό ο άμαχος πληθυσμός του Πειραιά, εκπαιδεύτηκε πρώτος, αλλά και έζησε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πληθυσμό στην Ελλάδα, στον υπόγειο κόσμο των καταφυγίων, υπομένοντας τα δεινά των βομβαρδισμών.
Η προσφυγή και πολύωρη παραμονή στα καταφύγια υπήρξε ουσιαστικά η μόνη διέξοδος κοινωνικοποίησης, ή «αναγκαστικής συντροφιάς» την περίοδο εκείνη. Ήταν τόσο μεγάλη η εξοικείωση των ανθρώπων με αυτούς τους υπόγειους χώρους, ώστε ο λογοτέχνης Κώστας Βάρναλης αποκαλούσε «καταφυγιώτες», τους κατοίκους των αστικών περιοχών που ολοένα βομβαρδίζονταν. Στα ερείπια δεν βρέθηκε θαμμένη μόνο η υποδομή της πόλης, αλλά οι ίδιοι οι κάτοικοί του όπως και τα υπάρχοντά τους. Ακόμα και στην αποχώρησή τους στις 13 Οκτωβρίου '44, οι Γερμανοί φρόντισαν να καταστρέψουν ολοσχερώς ό,τι είχε απομείνει όρθιο.
Ο Πειραιάς μεταπολεμικά παρουσίαζε εικόνα νεκρόπολης. Σε κάθε μέτρο γης μετά την αποχώρηση των Γερμανών υπήρχαν διάσπαρτοι ξύλινοι σταυροί. Στους μικρούς κήπους της Αγίας Σοφίας, της Υπαπαντής, έξω από την Αγία Αικατερίνη στην Πλατεία Αλεξάνδρας, τον Τινάνειο, στη Νέα Καλλίπολη, υπήρχαν πρόχειροι φρεσκοσκαμμένοι τάφοι με ξύλινους σταυρούς.
Πληροφορίες: ΕΔΩ
